Pasy zębate
Pasy zębate, często nazywane również paskami rozrządu (w kontekście motoryzacyjnym) lub paskami synchronicznymi, to kluczowe elementy w układach napędowych, które wymagają precyzyjnego, bezpoślizgowego przenoszenia mocy i synchronizacji. W przeciwieństwie do pasów klinowych, które polegają na tarciu, pasy zębate zazębiają się z zębami kół pasowych, zapewniając stałe przełożenie i eliminując poślizg.
Jak działają Pasy Zębate?
Pasy zębate są wyposażone w regularnie rozmieszczone zęby na swojej wewnętrznej powierzchni. Te zęby zazębiają się z odpowiadającymi im rowkami w kołach zębatych (kołach pasowych zębatych). Dzięki temu ruch jest przenoszony poprzez mechaniczne zazębienie, a nie tarcie. Zapewnia to synchroniczną pracę dwóch lub więcej wałów, co jest niezbędne w wielu precyzyjnych zastosowaniach.
Kluczowe zalety Pasków Zębatych
-
Precyzyjna synchronizacja: Główna zaleta, kluczowa w aplikacjach wymagających dokładnego pozycjonowania i stałego przełożenia (np. obrabiarki CNC, robotyka, drukarki).
-
Brak poślizgu: Eliminacja poślizgu oznacza stałą prędkość kątową i wysoką dokładność pozycjonowania, a także brak strat mocy związanych z poślizgiem.
-
Wysoka efektywność energetyczna: Dzięki mechanicznemu zazębieniu, pasy zębate charakteryzują się bardzo wysoką sprawnością (często powyżej 98%), co przekłada się na mniejsze zużycie energii.
-
Niski poziom hałasu: Nowoczesne pasy zębate, zwłaszcza te o parabolicznym lub zmodyfikowanym profilu zęba, generują znacznie mniej hałasu niż łańcuchy czy przekładnie zębate.
-
Brak konieczności smarowania: W przeciwieństwie do łańcuchów, pasy zębate nie wymagają smarowania, co upraszcza konserwację i utrzymanie czystości napędu.
-
Kompaktowa konstrukcja: Mogą przenosić duże moce na stosunkowo małej przestrzeni.
-
Odporność na rozciąganie: Dzięki zastosowaniu wysokowytrzymałych kordów (np. ze stali, aramidu, włókna szklanego) charakteryzują się minimalnym wydłużeniem.
-
Długa żywotność: Przy prawidłowym doborze i montażu zapewniają długą i bezproblemową pracę.

Konstrukcja Paska Zębatego
Paski zębate składają się zazwyczaj z czterech podstawowych elementów:
-
Warstwa nośna (kordy): Najważniejszy element, wykonany z włókien o wysokiej wytrzymałości na rozciąganie (np. włókno szklane, aramid, stal, włókna węglowe), zapewniający stabilność wymiarową i odporność na wydłużenie.
-
Korpus paska: Wykonany z elastycznego materiału (najczęściej guma syntetyczna – neopren, EPDM, lub poliuretan), w którym zatopione są kordy i który tworzy zęby.
-
Zęby: Integralna część korpusu, ukształtowane w precyzyjny sposób, aby idealnie pasowały do rowków koła zębatego.
-
Tkanina ochronna (pokrycie zębów): Wykonana z nylonu lub innej odpornej na ścieranie tkaniny, pokrywa zęby, chroniąc je przed zużyciem i zmniejszając tarcie.
Główne profile i typy Pasków Zębatych
Paski zębate są dostępne w wielu profilach, które determinują ich zastosowanie i zdolność przenoszenia mocy:
-
Profile calowe (Trapezoidalne):
-
MXL, XL, L, H, XH, XXH: Starsze profile, stosowane w mniej wymagających aplikacjach lub tam, gdzie konieczna jest kompatybilność ze starszymi systemami. Mają zęby o kształcie trapezowym.
-
-
Profile metryczne (Trapezoidalne):
-
T2.5, T5, T10, T20: Równie trapezoidalne, ale o metrycznym podziałce zęba.
-
-
Profile o zaokrąglonym zębie (HTD - High Torque Drive):
-
3M, 5M, 8M, 14M, 20M: Nowocześniejsze profile z zębami o zaokrąglonym kształcie. Zapewniają lepsze zazębienie, większą zdolność przenoszenia mocy, mniejszy hałas i dłuższą żywotność w porównaniu do profili trapezoidalnych.
-
-
Profile o zmodyfikowanym zaokrąglonym zębie (GT, HTD-GT, PowerGrip GT, RPP itp.):
-
GT2, GT3, GT5, GT8, GT14, GT20 (Gates PowerGrip GT®), RPP (Optibelt OMEGA), CTD (ContiTech): Najnowsza generacja pasów zębatych, oferująca jeszcze wyższą zdolność przenoszenia mocy, większą precyzję i cichszą pracę. Charakteryzują się zoptymalizowanym kształtem zęba, często o profilu parabolicznym lub spiralnym.
-
-
Pasy dwustronnie zębate (Dual Sided): Posiadają zęby po obu stronach, co pozwala na napędzanie wielu kół w różnych kierunkach. Profile DXL, DL, DH, D5M, D8M, D14M.
Zastosowania Pasków Zębatych
Pasy zębate są kluczowe w wielu sektorach:
-
Motoryzacja: Paski rozrządu w silnikach spalinowych, zapewniające synchronizację wału korbowego z wałkiem rozrządu.
-
Przemysł: Obrabiarki CNC, maszyny drukarskie, robotyka, linie montażowe, systemy transportowe (przenośniki), systemy pozycjonowania, pompy, kompresory, wentylatory.
-
AGD: Odkurzacze, pralki, maszyny do szycia.
-
Urządzenia biurowe: Drukarki, kopiarki.
-
Automatyka przemysłowa.
Wiodący producenci Pasków Zębatych
-
Gates: Jeden z największych i najbardziej innowacyjnych producentów na świecie. Ich serie PowerGrip® GT®3, Poly Chain® GT® Carbon™ są liderami w swojej klasie pod względem mocy i wytrzymałości.
-
Optibelt: Niemiecki producent, znany z wysokiej jakości i precyzji. Oferuje serie OMEGA®, OMEGA® HP, OMEGA® HL i OMEGA® HTD.
-
SIT: Włoski producent oferujący pasy zębate, w tym popularne profile HTD i T.
-
ContiTech (Continental): Niemiecki gigant, oferujący pasy pod markami Conti Synchrobelt, Conti SilentSync.
Dobór i Sprzedaż Pasków Zębatych w Polsce
Prawidłowy dobór paska zębatego jest kluczowy dla niezawodności i żywotności napędu. Należy zwrócić uwagę na:
-
Profil zęba (np. 8M, L, GT3).
-
Długość paska (mierzona w milimetrach, np. 900-8M-30).
-
Szerokość paska (w mm).
-
Liczba zębów (czasami podawana zamiast długości).
-
Materiał kordów (włókno szklane, aramid, stal - w zależności od wymaganej wytrzymałości i elastyczności).
-
Warunki pracy (temperatura, środowisko, obciążenie).